Do powołania ligi doszło podczas spotkania w hoteli Commodore w Nowym Jorku. Pierwszym prezydentem ligi był Maurice Podoloff (1946-1949, następnie pełnomocnik 1949-1963). Do dziś statuetka wręczana najlepszemu (MVP) koszykarzowi NBA nosi jego imię. W rozgrywkach szonu 1946/47 uczestniczyło 11 drużyn, w tym jedna z Kanady, zaś w pierwszym roku po połączeniu z NBL - 17 (w kolejnym sezonie liczbę zespołów zmniejszono do 11). Założycielskimi klubami w 1946 r. były: New Jork Knicks oraz Boston Celtics, Philadelphia Warriors, Providence Steamrollers, Toronto Huskies, Washington Capitols, Chicago Stags, Cleveland Rebels, Detroit Falcons, Pittsburgh Ironmen i St. Louis Bombers. Pierwsze spotkanie z udziałem zespołów Huskies i Knicks, przy 7000 publiczności, rozegrano 1 listopada 1946 r. Rozgrywki koszykówki za oceanem rozwijały się powoli i przez lata skupiały zainteresowanie przede wszystkim kibiców w USA. Przełomem był wybór na komisarza Davida Sterna w 1984 r., który z NBA uczynił produkt i markę ogólnoświatową. Doprowadził m.in. do 30-krotnego wzrostu dochodów, przyłączenia siedmiu nowych klubów, meczów pokazowych i turniejów rozgrywanych poza USA - w tym w Europie i Azji oraz powołania kobiecej ligi WNBA. Stern zmarł 2 stycznia 2020 w Nowym Jorku w wieku 77 lat.