Kontuzje sportowe - jak zapobiegać, a jak leczyć? Poradnik

Mimo to urazy mogą przytrafić się każdej osobie aktywnej fizycznie. Do najczęstszych przyczyn kontuzji należą:

• brak odpowiedniej rozgrzewki przed podejmowaną aktywnością;
• brak fazy ochłodzenia po zakończeniu aktywności fizycznej;
• przeciążenie podczas wykonywanej aktywności fizycznej (zbyt intensywny trening);
• błędna technika wykonywania ćwiczenia;
• zbyt szybki powrót do treningów po wcześniejszym urazie;
• zbyt częste treningi niepozwalające organizmowi na regenerację;
• źle dobrane wyposażenie (np. nieodpowiednie obuwie czy brak niezbędnych w danej dyscyplinie ochraniaczy);
• czynniki zewnętrzne, takie jak zły stan sprzętu sportowego, nawierzchni, warunki pogodowe, kontakt z innymi zawodnikami w przypadku sportów kontaktowych lub zespołowych (1) (2).

Wielu wyżej wymienionym sytuacjom można przynajmniej do pewnego stopnia zaradzić, aby znacznie obniżyć ryzyko urazu. Warto zapamiętać, że pewnych elementów treningu nie można pomijać, a należy do nich dobra rozgrzewka, która przygotuje układ ruchu do właściwych ćwiczeń i obniży ryzyko mikrourazów. Po zakończeniu treningu nie zapomnij natomiast o porozciąganiu się. Jakie jeszcze elementy profilaktyki warto wdrożyć?

1. Nie przeciążaj się! Dostosuj intensywność i stopień trudności treningu do swojej kondycji i aktualnych możliwości. Gdy poczujesz ból, przerwij trening i odpocznij.
2. Jeśli stawiasz w danej dyscyplinie pierwsze kroki, rozważ przynajmniej kilka sesji wspólnych z profesjonalistą, który pokaże Ci właściwą technikę. Źle wykonywane ćwiczenie przyniesie więcej szkody niż pożytku.
3. Intensywność i długość treningu zwiększaj stopniowo - nadmierne forsowanie organizmu prowadzić może bardzo szybko do kontuzji (1) (3).

Specjaliści zwracają uwagę, że szczególnie narażone na urazy są osoby uprawiające sport jedynie sporadycznie. Bardzo często, zamiast zwiększać swoje możliwości krok po kroku, rzucają się oni na głęboką wodę - próbują od razu przebiec duży dystans, bardzo długo jeździć na rowerze czy przeforsowują się na siłowni. Pośpiech, brak systematyczności, a także dobrej techniki oraz przygotowania do treningu sprawiają, że osoby te podejmują wysiłek przewyższający ich możliwości, przeciążając tkanki (4).

Najczęstszymi urazami doświadczanymi przez sportowców są urazy powstałe na skutek przeciążeń oraz zbyt intensywnego treningu, co prowadzi do powstania stanów zapalnych tkanek miękkich. Do najczęstszych urazów z tej grupy należą:

• łokieć tenisisty (na skutek nadmiernego obciążenia ścięgien po zewnętrznej stronie łokcia);
• łokieć golfisty (spowodowany czynnościami powtarzającymi się bądź siłowymi, obciążającymi ścięgna po wewnętrznej stronie łokcia);
• zespół cieśni nadgarstka;
• zarostowe zapalenie torebki stawowej (bark zamrożony);
• kolano skoczka (2).

Ponadto do powszechnie spotykanych urazów w sporcie należą stłuczenia, naciągnięcie bądź naderwanie mięśnia, skręcenia, zwichnięcia oraz nadwyrężenia stawów (1).

Metoda leczenia kontuzji zależy od jej typu oraz stopnia uszkodzenia tkanek. W przypadku większości urazów układu ruchu jako pierwszą pomoc stosuje się metodę RICE (od ang. rest - odpoczynek, ice - chłodzenie, compression - kompresja, elevation - uniesienie):

• rest - organizm powinien się zregenerować - nie kontynuuj aktywności fizycznej;
• ice - okłady z lodu pomagają zmniejszyć obrzęk i złagodzić ból - świetnie sprawdzi się w tym wypadku także żel chłodzący do nóg Altacet Żel o potrójnym działaniu: oprócz tego, że schładza ciało w miejscu urazu, działa on przeciwbólowo, przeciwzapalnie oraz ściągająco;
• compression - opaska kompresyjna lub bandaż elastyczny również pomogą zmniejszyć opuchliznę, ponadto ustabilizują objętą kontuzją część ciała;
• elevation - objęta kontuzją kończyna powinna być trzymana wyżej niż poziom serca, aby zapewnić lepszy odpływ krwi i limfy - do czasu ustąpienia obrzęku (4) (5).

W przypadku urazu ostrego wdraża się rozbudowaną metodę PRICEMM:

• P - protection - odciążenie i unieruchomienie kończyny objętej urazem;
• R - rest;
• I - ice;
• C - compresion;
• E - elevation;
• M - medication - leki przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwobrzękowe;
• M - modulation - modulacja procesu regeneracji, czyli fizjo- i fizykoterapia, ale najwcześniej 2-3 dni po urazie (5).

Warto pamiętać o dostosowaniu metody leczenia do urazu. W przypadku stłuczeń standardowym elementem pierwszej pomocy jest okład z lodu czy zastosowanie innego środka chłodzącego, jak np. Altacet Żel na bolące kolana, który spełni jednocześnie rolę środka przeciwbólowego. Jeśli chodzi o żel na ból nóg Altacet, zastosowanie jest proste - wystarczy nałożyć jego cienką warstwę na czystą i suchą skórę w miejscu urazu oraz pozostawić do wyschnięcia. Żel szybko się wchłania i nie pozostawia tłustej warstwy na skórze. Aplikacja powinna odbywać się coś kilka godzin, 3-4 razy na dobę. Poważniejsze urazy mogą wymagać konsultacji z lekarzem, a następnie rehabilitacji, która pomoże wrócić o sprawności.

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

Podmiot odpowiedzialny: Sandoz Polska Sp. z o.o.

1. Mgr farm. Dybalski Sz., Urazy sportowe - najczęstsze kontuzje i metody łagodzenia bólu, dostęp: 21.06.2025
2. Radlak K., Najczęstsze urazy w sporcie, "Portal fizjoterapeuty", https://fizjoterapeuty.pl/urazy/najczestsze-urazy-w-sporcie.html, dostęp: 21.06.2025
3. Radlak K., Urazy sportowe, "Portal fizjoterapeuty", https://fizjoterapeuty.pl/urazy/urazy-sportowe.html, dostęp: 21.06.2025
4. Dr n. med. Bugajski A., Sport rekreacyjny a urazy tkanek miękkich, "Medical Tribune" 2015, nr 07-08, https://podyplomie.pl/medical-tribune/18897,sport-rekreacyjny-a-urazy-tkanek-miekkich?srsltid=AfmBOopg4mgF8zFtEUz5KqUFvYUMNU2Dq6K9uIaSQ3iamiITKxBXvuAY, dostęp: 21.06.2025
5. Ból związany z urazem, Farmacja.pl, https://farmacja.pl/bol-zwiazany-z-urazem/, dostęp: 21.06.2025