Ostatni mecz o brązowy medal na Euro. Zdobył go kraj, który już nie istnieje
Mistrzostwa Europy w piłce nożnej rozgrywane są od 1960 roku. Dotychczas odbyło się 16 edycji, a zatem Euro 2024 będzie 17. turniejem, w którym drużyny ze Starego Kontynentu powalczą o tytuł. W trakcie tak dużych imprez zazwyczaj rozdawane są złote, srebrne i brązowe medale. O ten ostatni zespoły walczą w meczu o trzecie miejsce. W przypadku mistrzostw Europy w piłce nożnej takiego spotkania jednak nie ma, a jedynym wyjątkiem był turniej z 1980 roku. Dlaczego na Euro nie ma meczu o brązowy medal? Która reprezentacja, jako ostatnia w historii stanęła na najniższym stopniu mistrzostw?
Pierwsze mistrzostwa Europy w piłce nożnej rozegrano we Francji pod nazwą "Pucharu Narodów Europy". Ich triumfatorem została reprezentacja ZSRR, która okazała się najlepsza spośród wszystkich czterech ekip. Zmianę nazwy na mistrzostwa Europy przeprowadzono osiem lat później, gdy gospodarzem Euro były Włochy. Z biegiem lat turniej rozrastał się. Od 1980 do 1992 roku brało w nim udział już osiem zespołów, a w latach 1996-2012 było to 16 reprezentacji. Od 2016 roku na mistrzostwach Starego Kontynentu o tytuł walczą już 24 kadry i mimo że jest ich tak wiele, to medale otrzymują tylko finaliści, poza nielicznymi wyjątkami w przeszłości.
Mecz o trzecie miejsce na mistrzostwach Europy. Nie rozgrywa się go już od 44 lat
Odkąd powstały mistrzostwa Europy, czyli od 1960 roku przez 20 lata przegrani półfinałów rozgrywali mecz o trzecie miejsce, mimo że w tamtym czasie o medale walczyły jedynie cztery zespoły. W sumie odbyło się ich tylko sześć. Pierwsze spotkanie o brąz rozegrały Czechosłowacja oraz Francja, czyli gospodarz turnieju. Górą okazali się nasi południowi sąsiedzi, którzy pokonali reprezentantów kraju znad Sekwany 2:0.
Cztery lata później podczas turnieju w Hiszpanii brązowy krążek wywalczyli Węgrzy, którzy pokonali Duńczyków 3:1. Na Euro we Włoszech w 1968 roku Anglicy wygrali ze Związkiem Radzieckim 2:0, a w 72' ta sztuka przed własną publicznością udała się Belgom. Gospodarzem mistrzostw Europy w 1976 roku była nieistniejąca już Jugosławia i była ona niezwykle blisko, by wywalczyć trzecie miejsce, ale w decydującym spotkaniu uległa Holandii 2:3.
Ostatni mecz o brązowy medal mistrzostw Europy. Zdobyło go państwo, które już nie istnieje
W 1980 roku Euro odbyło się po raz drugi w historii we Włoszech. 12 lat wcześniej gospodarze triumfowali, ale tym razem przyszło im walczyć jedynie o brąz. W meczu o trzecie miejsce piłkarze z Półwyspu Apenińskiego zmierzyli się z Czechosłowacją. W podstawowym czasie gry padł wynik 1:1, dlatego konieczna okazała się dogrywka. Ta jednak nadal nie wyłoniła zwycięzcy, bo oba zespoły nie były w stanie trafić do siatki.
Brązowych medalistów wyłoniły przeciągające się rzuty karne. Potrzeba było aż dziewięciu serii, by poznać zwycięzcę. Strzał Fulvio Collovatiego obronił Jaroslav Netolicka, a następnie "11" wykorzystał Jozef Barmos i to Czechosłowacja z legedarnym Antoninem Panenką w składzie cieszyła się z miejsca na najniższym stopniu podium. Brąz wywalczył zatem kraj, który nie istnieje, co jest bardzo znamienne, bowiem od tamtego momentu, czyli 21 czerwca 1980 roku nie istnieje również mecz o trzecie miejsce piłkarskich mistrzostw Europy.
Lista meczów o trzecie miejsce mistrzostw Europy:
- 1960: Czechosłowacja - Francja 2:0
- 1964: Węgry - Dania 3:1 (dogrywka, po 90 minutach było 1:1)
- 1968: Anglia - Związek Radziecki 2:0
- 1972: Belgia - Węgry 2:1
- 1976: Holandia - Jugosławia 3:2 (dogrywka, po 90 minutach było 2:2)
- 1980: Czechosłowacja - Włochy 1:1 (rzuty karne 9-8)
Dlaczego na Euro nie gra się brązowy medal? Powód jest prozaiczny
UEFA zauważyła, że w meczach o trzecie miejsce nie wiedzie się gospodarzom. Na cztery spotkania o brąz z udziałem kraju gospodarza, aż trzy kończyły się jego porażką. Wyjątek stanowią Belgowie, którzy triumfowali przed własną publicznością w 1972 roku. To główny powodów nierozgrywania takiego starcia, bowiem rozczarowanie fanów z kraju organizującego turniej, odbiło się potem na frekwencji na trybunach i przed telewizorami.
Tutaj za przykład może posłużyć właśnie ostatnie tego typu spotkanie właśnie z 1980 roku. Włoscy kibice przeżyli wielkie rozczarowanie, gdy ich zespół nie awansował do finału i ostatecznie na trybunach ówczesnego Stadio San Paolo (dziś Stadio Diego Armando Maradona) w Neapolu zasiadło jedynie 25 tysięcy widzów. Dla porównania finał tego turnieju przyciągnął na stadion 48 tysięcy kibiców. A że w UEFA tabelki muszą się zgadzać, to federacja nawet bez żadnego komunikatu po prostu rozegrała kolejne Euro bez wyjaśnienia, że meczu o trzecie miejsce nie będzie... jak się okazuje na rok 2024, już nigdy.
Rzecz jasna w przyszłości może kiedyś to się zmieni, bo warto zwrócić uwagę, że na mistrzostwach świata, czy też innych turniejach kontynentalnych, jak Puchar Narodów Afryki i Copa America odbywa się mecz o trzecie miejsce. Z drugiej strony w 2017 roku w Złotym Pucharze CONCACAF, a w 2019 w Pucharze Azji zrezygnowano z takiego rozwiązania, z kolei w Pucharze Narodów Oceanii spotkanie o brązowy medal jest rozgrywane nieregularnie. Na Euro 2024 zmiany w tej kwestii na pewno nie będzie.
Warto jednak podkreślić, że reprezentacja Czechosłowacji... nie jest ostatnią kadrą, która otrzymała brązowe medale. UEFA zrobiła bowiem dwa wyjątki i podczas Euro 2008 (w Austrii i Szwajcarii) oraz Euro 2012 (w Polsce i Ukrainie) przyznała brązowe krążki obu przegranym półfinalistom turnieju, czyli odpowiednio Turcji i Rosji, a cztery lata później Niemcom i Portugalczykom. Od ME we Francji w 2016 roku znów z medali cieszą się jedynie finaliści.
Niedoszli uczestnicy meczów o trzecie miejsce mistrzostw Europy:
- 1984: Dania i Portugalia
- 1988: Włochy i RFN
- 1992: Holandia i Szwecja
- 1996: Anglia i Francja
- 2000: Holandia i Portugalia
- 2004: Czechy i Holandia
- 2008: Rosja i Turcja (otrzymały brązowe medale)
- 2012: Niemcy i Portugalia (otrzymały brązowe medale)
- 2016: Niemcy i Walia
