Zrobił większą karierę niż Lewandowski i gwiazdy piłki. Zaczął w Hamburgu
Przez lata były uważane za pożywienie plebsu i niegodne wykwintnego podniebienia, a jednak stały się niezwykle popularne w czasach rewolucji przemysłowej. Hamburgery kojarzą się z kuchnią amerykańską, ale pochodzą z Hamburga i kibice, którzy przybędą na mecz Polski z Holandią w tym mieście, będą mogli zjeść nie tylko ich obecną wersję w budach z fast foodem na stadionie czy strefie kibica. Znajdą też pierwowzór hamburgera. Zwie się Rundstuck.
Ponieważ były poważne wątpliwości, do roboty wzięli się historycy, by zbadać, jaka jest prawda. Czy faktycznie to wynalazek czysto amerykański, a nazwa jest przypadkowa, czy też istotnie to w Hamburgu tkwią korzenie jednego z władców piłkarskich stadionów - hamburgera. Obok kiełbasy to przecież przekąska numer jeden. Sprawa jest prestiżowe i niełatwa, bowiem o pierwszeństwo upomina się niemieckie Hamburg, ale i Hamburg amerykański. Ten w stanie Nowy Jork.
Bracia Frank i Charles Menches zaserwowali kanapki z mieloną wołowiną właśnie na jarmarku w miasteczku Hamburg w stanie Nowy Jork. A ponieważ cieszyły się sporym wzięciem, a byliśmy w Stanach Zjednoczonych, gdzie wzięcie oznacza pieniądz, bracia zaczęli upominać się o patent na wynalezienie dania zwanego hamburgerem - od nazwy miejscowości. Sprawa nie była prosta, bowiem jednocześnie za wynalazców hamburgera uważało się kilka osób. Oni także serwowali mielony kotlet wołowy w bułce. Wszyscy jednocześnie wynaleźli hamburgera?
To Niemcy wymyślili hamburgera
Otóż to prawdopodobnie nie był przypadek. Bracia Menches, podobnie jak większość mieszkańców miasteczka Hamburg w stanie Nowy Jork, mieli niemieckie korzenie. Wielu z nich w XIX wieku przypłynęło statkami właśnie z niemieckiego Hamburga. Za chlebem, ale za chlebem, do którego wkładali mieloną wołowinę. To było niezwykle popularne danie w północnych Niemczech, zwłaszcza w mieście Hamburg. Zwano je tu Rundstuck. To okrągła bułka z mielonym mięsem wołowym w środku, przyprawiona i polana sosem, podawana z musztardą i kiszonym ogórkiem. Pycha! Ale tę pychę uważano za jedzenie raczej niskich stanów, za takie kuchenne byle co. Niemniej popularne byle co. O niemieckim daniu wspominała wszak już angielska książka kucharska Hannah Glasse z XVIII wieku.
Wiele wskazuje na to, że hamburgery pojawiły się w tak wielu miejscach Stanów Zjednoczonych jednocześnie. A pojawiły się dlatego, że zaczęli je smażyć ludzie z Niemiec, ludzie z Hamburga. Bułka z wołowiną w środku okazała się wynalazkiem idealnym dla robotników w fabrykach, bo można ją było łatwo i szybko zjeść podczas krótkiej przerwy. Nie jest to bowiem duży, wystawny obiad wymagający talerzy, sztućców i czasu.
To samo w zasadzie dotyczy kibiców. Oni też mają tylko przerwę.
Mało kto kojarzy, że kariera hamburgera związana jest ściśle z igrzyskami olimpijskimi, a w zasadzie połączoną z nimi wystawą światową w St. Louis w 1904 roku. Wtedy stoisko z hamburgerami pokazał po raz pierwszy Fletcher Davis z... Aten. W Teksasie.
Symbol Ameryki pochodzi z Niemiec
Niemcy uważają, że chociaż hamburgery to symbol Ameryki, to jednak przypłynęły do niej stąd. Powstały w Hamburgu, gdyż północne Niemcy słynęły z najlepszych krów fryzyjskich. Tych, które hoduje się teraz także u nas. Dzisiaj gdzieniegdzie w Hamburgu da się znaleźć w menu coś, co zwie się Warm Rundstuck. Wygląda niepozornie, bo to po prostu bułka na gorąco z wołowiną. Ale to protoplasta wszystkich hamburgerów świata. W 1921 roku White Castle stworzył pierwszą sieć burgerowni i tak się zaczęła wielka kariera lokalnego hamburskiego posiłku, który stał się najpopularniejszym szybkim daniem świata.
Swego czasu w NRD próbowano obedrzeć go nie tyle z bułki, co z konotacji z Hamburgiem w Niemczech Zachodnich i kulturą amerykańską. Może ktoś pamięta Grilettę, która na zlecenie partyjne została opracowana przez wschodnioniemieckie Centrum Racjonalizacji i Badań Restauracji w Berlinie, by raz na zawsze skończyć z hamburgerami. Jeżeli ktoś nie pamięta, to znaczy że nie skończyła.
Radosław Nawrot, Hamburg
