Stawy w ciele człowieka - co to za struktury? Stawy to ruchome połączenia pomiędzy elementami zewnętrznego lub wewnętrznego szkieletu. Znajdują się w całym ciele i charakteryzują się możliwością poruszania nimi. Każdy staw składa się z trzech podstawowych struktur [1]: powierzchni stawowej,torebki stawowej,jamy stawowej. Szczegółowa budowa stawu uwzględnia takie składniki jak [2]: główka stawu,panewka stawowa,chrząstka szklista pokrywająca powierzchnie stawowe,błona maziowa torebki stawowej,błona włóknista torebki stawowej,maź stawowa,więzadło wzmacniające torebkę stawową. Ponieważ w stawach problemem jest duże ścieranie, powierzchnia stawu pokryta jest wytrzymałą i chrząstką szklistą, która zmniejsza tarcie [1]. Klasyfikacja stawów - jakie są rodzaje stawów w ciele człowieka? Każdy staw odgrywa odmienną rolę biologiczną, dlatego klasyfikacja stawów uwzględnia liczbę powierzchni stawowych, ukształtowanie oraz liczbę osi ruchu [3]. Ze względu na liczbę powierzchni stawowych dzieli się je na [3]: stawy proste, które składają się z dwóch kości np. staw biodrowy;stawy złożone, które mają więcej niż dwie kości np. staw mostkowo-obojczykowy lub skroniowo-żuchwowy. Pod względem ukształtowania powierzchni stawowych wyróżnia się stawy kuliste, kulisto-panewkowe, kłykciowe, siodełkowe, zawiasowe, śrubowe, obrotowe i płaskie. Natomiast biorąc pod uwagę liczbę osi, wokół których wykonywane są ruchy w stawie, dzieli się je na stawy jednoosiowe, dwuosiowe i trójosiowe [3]. Funkcje stawów - jak działają w ciele człowieka? Stawy jako bierne elementy układu ruchu odpowiadają przede wszystkim za ruchomość i utrzymywanie prawidłowej postawy. Są też podporą dla mięśni i ochroną dla narządów wewnętrznych. Stawy są najbardziej ruchomymi połączeniami kości, dlatego pozwalają na wykonywanie ruchów w różnych płaszczyznach [1]. Zgodnie z systemem pomiaru i zapisu zakresów ruchów w stawach (SFTR) każdy staw ma konkretne działanie i normy zakresu ruchu określone w stopniach (') [4]: Obręcz kończyny górnej: rotacja wewnętrzna (80'), rotacja zewnętrzna (90'), wyprost horyzontalny (30'), zgięcie horyzontalne (135'), przywodzenie (0'), odwodzenie (170'), wyprost (50'), zgięcie (170').Staw łokciowy: odwracanie/supinacja (90'), nawracanie/pronacja (80'), wyprost (0'), zgięcie (150').Staw promieniowo nadgarstkowy: odwracanie łokciowe (30'), odwracanie promieniowe (20'), wyprost (50'), zgięcie (60').Staw nadgarstkowo-śródręczny I: obwodzenie (90'), odprowadzanie (20'), odwodzenie (40'), przywodzenie (0'), wyprost (30'), zgięcie (15').Staw śródręczno-paliczkowy I: wyprost (5'), zgięcie (50').Staw śródręczno-palcowy II-V: przywodzenie (zmienne), odwodzenie (zmienne), wyprost (30'), zgięcie (90').Staw międzypaliczkowy I: wyprost (15'), zgięcie (85').Stawy międzypaliczkowe bliższe II-V: wyprost (0'), zgięcie (100').Stawy międzypaliczkowe dalsze II-V: wyprost (0'), zgięcie (80').Staw biodrowy: odwodzenie (45'), przywodzenie (25'), rotacja zewnętrzna i wewnętrzna (45'), wyprost (15'), zgięcie (125').Staw kolanowy: wyprost (0'), zgięcie (130').Staw skokowo-goleniowy oraz stawy stępu: nawracanie (20'), odwracanie (40'), wyprost (20'), zgięcie (45-50').Kręgosłup szyjny: rotacja (50'), skłon boczny (45'), wyprost (40'), zgięcie (40').Kręgosłup piersiowo-lędźwiowy: rotacja (50'), skłon boczny (30'), wyprost (30'), zgięcie (85'). Działanie stawów - jak utrzymać je w dobrej kondycji? Dla zachowania zdrowia stawów warto uwzględnić następujące działania [5]: utrata zbędnych kilogramów;regularna aktywność fizyczna, która nie powoduje dużych przeciążeń stawów np. jazda na rowerze, pływanie, pilates;oszczędzanie stawów: unikanie noszenia ciężarów, długiego stania lub klęczenia, wykonywania ruchów, które powodują ich ból;rehabilitacja pod okiem fizjoterapeuty oraz korzystanie z zabiegów fizykoterapii;jedzenie pokarmów bogatych w składniki odżywcze wspierające utrzymanie zdrowia stawów lub sięganie po suplementy diety, które uzupełnią zbyt małe ilości tych składników w organizmie, takie jak hydrolizowany kolagen np. 4Flex [6];Warto dbać o swoje stawy, bo ich zdrowie to gwarancja sprawności i lepszej jakości życia. Na zlecenie marki 4flex. Bibliografia: 1. Marecki B., Anatomia funkcjonalna w zakresie studiów wychowania fizycznego i fizjoterapii, AWF Poznań 2004. 2. Ignasiak Z., Anatomia układu ruchu, Edra Urban & Partner, Wrocław 2013. 3. Radlak K., Rodzaje stawów, Portal Fizjoterapeuty 2019: https://fizjoterapeuty.pl/anatomia/rodzaje-stawow.html 4. Radlak K., SFTR - zakresy ruchów w stawach 2012: https://fizjoterapeuty.pl/testy-funkcjonalne/sftr.html 5. Guła Z., Korkosz M., Choroba zwyrodnieniowa stawów, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów 2017: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/65000,choroba-zwyrodnieniowa-stawow-artroza 6. Witryna internetowa: https://4flex.pl